Hem ABD’deki Yale ve Columbia üniversiteleri tarafından hazırlanan Çevresel Performans Endeksi’ne göre hem de İklim Değişikliği Performans Endeksi’ne göre dünyanın en sürdürülebilir ülkesi Danimarka.
Ekosistem canlılığı, enerji kullanımı, sağlık ve iklim politikaları gibi parametrelerin ölçümlendiği araştırmaların sonuçlarına göre Danimarka, sürdürülebilir bir gelecek her ülkeye örnek olacak çalışmalar yürütüyor.
Peki Danimarka’yı dünyanın en sürdürülebilir ülkesi yapan sebepler neler? Danimarka hangi alanlarda nasıl çalışmalar ve politikalar yürütüyor? Devlet eliyle alınan yönetimsel kararlar sürdürülebilir bir dünya inşa etmede ne derece rol oynuyor? Danimarka’da yaşayan insanlar, Danimarka’nın dünyanın en sürdürebilir ülkesi olmasında ne kadar etkili?
Danimarka’yı dünyanın en sürdürülebilir ülkesi yapan çalışmaları beraber inceleyelim.
Danimarka, ürettiği atıkların neredeyse tamamını dönüştürüyor. Şöyle ki, Danimarka’da ortaya çıkan atıkların %42 direkt geri dönüşüme giderken, %54’ü enerjiye dönüştürülüyor. Atıkların yalnızca %4’lük bir kısmı doğrudan çöplük alanlara gidiyor. Türkiye’nin dünyanın birçok ülkesinden çöp ithal eden bir konumda olduğu göz önüne alındığında Danimarka’nın ürettiği atıkların neredeyse tamamını dönüşümde kullanıyor olması oldukça çarpıcı.
Danimarka’da “Yeşil Mahalle” konseptiyle şehrin içinde sürdürülebilir alanlar yaratılıyor. Ağaçlandırmasıyla, botanik bahçeleriyle, doğal çeşitliliği destekleyen bitki örtüsüyle, drenaj ve yağmur suyu sistemleriyle ve mimarisiyle tam anlamıyla “yeşil” ve “yaşanabilir” oluşturuluyor.
Kamusal farkındalığı artırmak ve yeni iş modelleri geliştirmek için Danimarka, iklim politikalarını önceleyerek çalışmalar yürütecek “iklim büyükelçileri” görevlendiriyor. Böylelikle küresel sorunlar karşısında küresel iş birlikleri oluşturuyor. Abu Dabi, Pekin, Berlin, Hanoi, Meksika, Nairobi, Yeni Delhi, Paris, Seul, Tokyo, Washington gibi birçok bölgede Danimarka’dan atanmış iklim büyükelçileri görev yapıyor.
Öte yandan uluslararası alanda Danimarka, ticaret politikalarını “Yeşil Ticaret” mantığıyla sürdürülebilirlik, temiz teknolojiler ve adalet temaları doğrultusunda yeniden şekillendiriyor.
Yılda 19 milyon gıdanın israf edildiği Türkiye’nin aksine Danimarka’da gıda israfı neredeyse hiç yok. Ek bilgi: Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün verilerine göre dünyada üretilen gıdaların üçte biri, yanı 1.6 trilyon ton gıda israf ediliyor. İsraf edilen gıdaların üretim aşamasındaysa küresel ölçekte karbondioksit emisyona sebep oluyor. Dolayısıyla gıda israfının önlenmesi, iklim kriziyle mücadelede de önemli bir rol oynuyor.
Danimarka Parlamento’sunda “Yeşil Dönüşüm Komitesi” görev yapıyor ve Ulusal İklim Yasası’yla beraber sera gazı emisyonlarını %70 oranında azaltacak çalışmalar sürdürülüyor. Hükumet yetkilileri, bu anlamda özel kuruluşlarla da ortaklık yürütüyor.
Danimarka’da özel sektörde faaliyetlerini sürdüren kuruluşlar da endüstriyel tesisleri ve tesislere yakın yaşayan insanlarla arasındaki ilişkiyi de yeniden tanımlıyor. Örneğin Copenhill, Kopenhag’da şehri yeniden yapılandıran şehir sakinlerinin ürettiği atıkları enerjiye dönüştüren bir tesis. Tesisin tasarımını yapan mimarsa, Danimarka’da sürdürülebilir ve toplum odaklı projeleriyle tanınan Bjarke Ingels.
Kopenhag’da ayrıca şehrin nüfusunun yarısı ulaşım aracı olarak bisikleti tercih ediyor. Hükumet şehir sakinlerinin ve turistlerini kullanımı için ücretsiz bisiklet paylaşım programı sunuyor. Hal böyle olunca ülkenin her yerinde bisiklet yolları oldukça yaygın.
Özetle, Danimarka’da hem devlet hem özel sektör hem halk hem de uluslararası iş birlikleriyle yaşanabilir ve sürdürülebilir bir dünya için kayda değer gelişmeler yaşanıyor. Türkiye’nin benzer çalışmalar yürütmesi, Danimarka ile iş birliği yapması, Danimarka’daki çevre politikalarını örnek almasının önünde bir engel yok aslında… Darısı başımıza demekten öte, harekete geçmek gerek belki de. Sürdürülebilir bir dünya “ya nasip” diye bekleyerek gerçekleşecek bir olgu değil maalesef…
Kişisel hayatımızdaki ufak değişikliklerle yaratacağımız değişim, elde edeceğimiz tasarruf; gelecek nesiller için gerçek anlamıyla “can suyu” niteliğinde.
NOT: Danimarka’nın birinci sırada olduğu Çevre Performans Endeksi’nin 2022 verilerine göre, Türkiye 180 ülke arasında 172. Sırada.
KAYNAKÇA
1.https://www.yesilodak.com/neden-dunyanin-en-yasanabilir-sehirlerinden-biri-
3.https://www.rotka.org/danimarka-surdurulebilirligi-yeniden-tanimliyor/
4.https://www.dogrulukpayi.com/bulten/turkiye-nin-cevre-performansi
