*Eğitim Teknolojileri Zirvesi’nin ardından Bir Metafor Analizi
Geçen cumartesi günü (14.03.2015) ekip arkadaşım Eda Bayraktar ile ETZ 2015 (Eğitim Teknoloji Zirvesi) ‘de 21.yy Okulu İçin Yeni Bir Pozisyon: “Mesleki Gelişim Uzmanı” isimli atölye çalışmasını gerçekleştirdik. Atölye çalışmamızdaki amaç “Yenilikçi Öğrenme Merkezi” ekibi olarak kendi anlayışlarımız doğrultusunda, yurt dışı örneklerinden yararlanarak ve bu örnekleri ülkemiz kültürüne adapte ederek çizdiğimiz “Mesleki Gelişim Uzmanı” profilini tanıtmak ve 21.yy okullarının neden böyle bir uzmana ihtiyacı olabileceğini tartışmaktı.
Şimdi bu atölye kapsamında neler yaptığımızı, amacımızı ve süreç sonunda gerçekleştirdiğimiz metafor çalışmasının nitel anlamda içerik analizini sizlerle paylaşacağım. Umarım bu paylaşım “Mesleki Gelişim Uzmanı kimdir?” soruna birlikte verdiğimiz bir cevap olur.
Atölye Süreci:
Atölye katılımcılarımız öğretmen ağırlıklı olmak üzere, eğitim koordinatörleri, okul yöneticileri, eğitim teknolojisi uzmanları ve akademisyenlerden oluşuyordu. Hepsi atölyeye kafalarında ortak bir soruyla gelmişlerdi… “Nedir bu mesleki gelişim uzmanı?” Aslında tam da atölyedeki amacımız bu soruya cevap vermek, YÖM olarak uzun zamandır konuştuğumuz bir pozisyon olan ve 21.yy okullarının ihtiyacı olduğunu savunduğumuz bu profilin detaylı bir tanımını yapmaktı.
Tanışma etkinliğimizi gerçekleştirdikten sonra, atölye sürecimiz “Okullarda yaşadığınız değişim ve gelişim problemleri nedir?” sorusunu röportaj tekniğiyle konuşarak başladı. Tabi tahmin edebileceğiniz gibi bu konu konuşmakla bitmedi.Tekrardan eğitim sistemimizin bu açıdan ne kadar dertli olduğunu fark ettik maalesef…
Daha sonra mesleki gelişim uzmanını tanıtıcı sunumuzu katılımcılarla paylaştık. Bu sunumda aşağıda sizlerle de paylaştığım gibi mesleki gelişim uzmanın genel özelliklerini, görev ve sorumluluklarını katılımcılarımıza aktardık (Bu paylaşım, süreç sonunda sunumu bizden bekleyen katılımcılarımız içinde yaralı olacaktır:)
Katılımcıların konuyla ilgili fikirlerini aldığımızda genel olarak bir şeylerin oturmaya başladığını anlamış olduk. Çünkü amaca yönelik sorular gelmeye başlamıştı…
Bir katılımcımız “Yani eğitim danışmanı mı?” sorusunu yöneltti. Cevabımız:
“Mesleki Gelişim Uzman bir eğitim danışmanı değildir. Temel hedefi öğretmenleri mesleki anlamda koçluk ve öğrenme yoldaşlığı yapmak. Fakat yeri geldiği zaman ihtiyaç doğrultusunda bir eğitim danışmanı görevi de görebilir. Yani koçluk, süpervizyon ve danışmanlık gibi becerileri harmanlayarak amacına, yerine ve zamanına göre kullanmaktır.” oldu.
Diğer bir katılımcımız ise “Okul yöneticilerinin görevleri de bunlar değil midir?” sorusunu sordu. Cevabımız ise;
“Özel ve devlet okullarımızdaki yöneticilerimizin yapılan birçok araştırmanın sonucunda idari işlere ayırdığı zamanın okulun eğitimsel ve gelişimsel faaliyetlerine ayırdığı zamanın çok üstünde olduğu ortaya koyulmuştur. Bu açıdan baktığımızda temelde görev ve sorumluluğu başta öğretmenlerin mesleki gelişimi olmak üzere okulun gelişim ve değişim faaliyetlerini üstlenecek biri olarak MGU’ya bakmaktayız.”
Başka bir katılımcımız ise bir paylaşımda bulundu..
“Okullarda yapılan hizmet içi eğitimler genel olarak ihtiyaca yönelik olmuyor. Olsa da sınıf uygulamalarına yansıdığını düşünmüyorum. Belki böyle bir profesyonelin okulda var olması bu tarz eğitimlerinde sınıflara yansıması açısından etkili olabilir.”
Katılımcımız çok doğru bir noktaya değinmişti…
“Bahsettiğiniz MGU açısından çok doğru ve önemli bir nokta. MGU’nun en temel görevlerinden biri de alınan mesleki gelişim eğitimlerinin işlevsel olmasını ve sınıf içi uygulamalara yansımasını sağlamak. Ayrıca eğitimler öncesinde bilimsel anlamda ihtiyaç analizi yaparak, gerçekten gerekli olan eğitimlerin öğretmenlerle buluşmasını sağlamak.
Soru-cevap ve paylaşımlar bu konular çerçevesinden döndükten sonra katılımcılarımıza konularla ilgili yaşanan 4 farklı problem durumu verdik. Problem durumlarıyla ilgili kendilerinin yaşadıkları veya duydukları bir örnek olay yazdılar. Paylaşılan örnek olaylara baktığımızda katılımcıların kendi yaşantıları dahilinde öğretmenlerin değişime direnci, hizmet içi eğitimlerin verimsizliği, öğretmenlerin mesleki ve kişisel gelişimi konusunda yalnız kaldıkları vb. gibi durumları ortaya koydular. Gruplar bu örnek olayları diğer grupla da paylaştılar ve hep birlikte üzerine etraflıca konuştuk.
Daha sonra yurtdışında yapılan araştırmaları katılımcılara paylaşarak bu araştırmalar sonucunda ortaya çıkan ihtiyaçları karşılamada MGU’nun nasıl bir rolünün olabileceği üzerine sorgulama yaptık.
Atölyemiz sonunda ise katılımcılarımızla metafor tekniğiyle bir değerlendirme almak istedik. Gerçekten katılımcılarımız mesleki gelişim uzmanına tüm bu paylaşımlarımızdan sonra nasıl bir anlam yükledikleri görmek açısından bize iyi bir veri kaynağı olacaktı…Ve katılımcılarımıza “Mesleki Gelişim Uzmanı……..benzer. Çünkü ……….” şeklinde bir metafor verdik. Katılımcılar mesleki gelişim uzmanını herhangi bir şeye benzeterek neden böyle bir benzetme yaptıklarını çünkü kısmıyla belirttiler.
Metafor Analizi:
Katılımcılarımızın atölye sürecimiz sonunda yaptıkları metaforları içerik analizi doğrultusunda yorumlamaya çalışacağım. Bu arada nitel araştırma da içerik analizi konusunda detaylı bilgi sahibi olmak isterseniz, “Hasan Şimşek ve Ali Yıldırım’ın (2008) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri” kitabından yararlanabilirsiniz.
Katılımcılardan metaforlarını yazdıkları postitlerden MGU uzmanını tanılayıcı 3 farklı tema ortaya çıktı…Bunlar okullardaki görev ve sorumlulukları bakımından öğretmenlere “Öğrenme Yoldaşlığı” (koçluk, rehberlik, danışmanlık, kolaylaştırıcılık..vb) yapması, okullardaki “İletişim İklimine” ve “Akademik Faaliyetlere” MGU’nın etkisiydi.
İçerik Analizi:
1. Tema: Öğrenme Yoldaşlığı
Katılımcıların öğrenme yoldaşlığı teması altında incelenen metaforlardan bazıları şu şekildedir:
“Mesleki gelişim uzmanı Mevlana’ya benzer. Çünkü her koşulda durumda seviye de imkânda öğretmenlere ne olursan ol gel der.”
“Mesleki gelişim uzmanı şemsiyeye benzer. Çünkü her alanda bilgi sahibi olmanın yanı sıra birlikte çalıştığı öğretmenleri kollayıp, koruma ve geliştirme misyonuna sahip olmalıdır.”
“MGU anneye benzer. Çünkü her konuda destekleyici ve geliştiricidir.”
“MGU iyi bir dosta benzer. Çünkü yanımda olduğunu bildiğim ama bana müdahale etmeyen ihtiyaç duyduğumda yardım alabileceğim biri gibidir.”
Katılımcıların bu metaforları incelendiğinde MGU’nun çalıştığı kişileri destekleyici ve geliştirici olması özelliğine vurgu yapıldığı gözükmektedir. Ayrıca çalıştığı kişilerle ortak bir biz bilinci anlayışı geliştireceği de katılımcıların yorumlarından ulaşılmaktadır.
“Mesleki gelişim uzmanı pusulaya benzer. Çünkü yöntem ve yol göstericidir”
“MGU fenere benzer. Çünkü karanlık aydınlanmayı gerektirir.”
Bu metaforlar da ise katılımcılar okullarda MGU’nun yöntem ve yol gösterme adına bir rehber görevi göreceğini belirtmektedirler.
2.Tema: Pozitif İletişim İklimi
Katılımcıların pozitif iletişim iklimi temasının altında incelenen metaforlardan bazıları;
“MGU koli bandına benzer. Çünkü birleştiricidir, şeffaftır, diğerlerinin bir birine tutunmasını sağlar.”
“MGU arabulucuya benzer. Üsttekiyle alttaki kişiler arasında iletişimi ve istekleri belirleyip herkesi mutlu eder.”
“MGU fermuara benzer. Çünkü yapılması gereken yenilik ve değişimler için okul kadrosunu birleştirir, bir arada tutar.”
“MGU eşi ile kayınvalidesi arası arasında ara bulan anneye benzer. Çünkü öğretmen ve yönetim arasında ara bulucudur.”
Katılımcıların bu metaforlarından da anlaşılacağı gibi MGU’nun öğretmenleri birbiri arasındaki ve yönetimle olan pozitif ilişkilerini, iletişimlerini düzenleyen kişi rolü üstlenebileceğine vurgu yapılmıştır.
3.Tema: Akademik Faaliyetler
Katılımcıların MGU’nun okuldaki eğitsel ve akademik faaliyetlerdeki rolüyle ilişkilendirdikleri metaforlardan bazıları şu şekildedir.
“MGU geleceği şekillendiren bir ar-ge birimine benzer. Çünkü yeni şartlara ve dönemlere uymakla kalmayıp herkesin bir adım önünde olmak zorundadır.”
“MGU mucide benzer. Çünkü sürekli icat çıkarır.”
“MGU arama motoru Google’a benzer. Çünkü ihitiyaca göre sürekli araştırma yapıp sürekli bir öğrenme sürecindedir.”
Katılımcıların yaptıkları bu metaforlara bakıldığında MGU’nun daha çok geliştirici, araştırmacı ve üretici rolüne vurgu yapıldığını gözükmektedir.
“MGU endüstri mühendisine benzer. Çünkü içerik ile ilgili her işte parmağı vardır.”
“MGU uzmanı tıra benzer. Çünkü tüm birikim ve bilgileri bir yerden bir yere taşır.”
Bu metaforlarda ise katılımcılar MGU’nun okulun akademik faaliyetlerdeki ve birimler arasındaki bilgi koordinasyonu yönüne vurgu yapışlardır.
Sonuç Olarak…
Sonuç olarak katılımcıların metaforlarını incelediğimizde en çok karşımıza çıkan ve vurgu yapılan MGU’nun öğrenme yoldaşlığı rolü oldu. Bundan da şu çıkarımı yapabiliriz. Okullarda başta öğretmenler olmak üzere bütün çalışanlar mesleki anlamda gelişmek için birinin desteğine, yardımına ve koçluğuna ihtiyaç duyuyorlar.
Bunun yanında okul içinde pozitif bir iletişim kültürü yaratılması açısından da MGU’nun önemli bir rolünün olabileceği kanısındalar. Çünkü okullarda öğretmenlerin en çok yaşadıkları problemlerden biri de meslektaş dayanışması ve okul yönetimiyle olan iletişim kopukluğu…
Diğer taraftan katılımcıların yaptıkları bazı metaforlardan MGU’nun, sürekli gelişim ve değişim çağı olan 21.yy da okulun akademik faaliyetlerinin geliştirecek kişi rolüne de vurgu yapılmış. Özellikle tamamen öğrenme ve öğretme açısından yapılan yenilikleri takip eden, temel sorumluluğu okulun akademik faaliyetlerini 21.yy çağına uydurmayı sağlayan bir kişiye ihtiyaç duyuluyor.
Barış Sarısoy
Akademik Koordinatör / Eğitmen
Belki haftada belli bir süre öğretmelik deneyiminin yaşanması gerekliliğini de ekleyebiliriz. Sınıftan tamamen kopan bir “Mesleki Gelişim Uzmanı”nın Bilişsel ve Duygusal Empatiden yoksunlaşıp sorun merkezli mesleki gelişim çözümleri üretememesi sonucunu da beraberinde getirebilir.
Veri temelli sağlam yazınız için tebrik ve teşekkür ederim.
Öğrenmeyi öğrenmek yada öğrenmenin ABC sini kavratabilmek eğitimde ortaya çıkan birçok öğrenme sorununu çözecektir,öğretmek sanat öğrenmek ihtiyaç…
Tufan hocam dediğiniz gibi öğrenmeyi öğrenmek artık bu çağda öğrencilerin sahip olması gereken en önemli beceri haline geldi..Ama bu beceriyi kazanabilmeleri için buna uygun bir okul iklimine ihtiyaç var. Yazıda da bahsettiğimiz “Mesleki Gelişim Uzmanı” profilinin okullarda bu eksikliği karşılayacağını umut ediyoruz..
Değerli paylaşımlarınız için teşekkürler.