Son yıllarda katıldığım bazı programlar ve eğitimler kendi açımdan kişisel gelişimimde çok önemli rol oynadı. Bu programlarda ise kendimi özellikle geri bildirim konusunda geliştirmem gerektiği konusunda düşünmeye başladım. Bu programlara katılan arkadaşlarımla bu konular üzerine ciddi tartışmalar ve konuşmalar yaptık ve hala yapmaya devam ediyoruz. Kendi aramızda sonsuz bir geri bildirim sürecine girdik. Yaptığımız sunumlarda birbirimize geri bildirim vermeden önce konuşuyor sonrasında da geri bildirimlere geri bildirim veriyoruz, ama bunu yapabilmek zorlu ve ciddiyet isteyen bir süreçmiş. Bunu yaşayarak daha iyi anlıyorsunuz. Bu konuyla ilgili Mesleki Gelişim Uzmanlığı Sertifika Programı‘nda (MGUSP) geri bildirim konusunda Sayın Kayhan Karlı’nın geliştirdiği bir geri bildirim modelini İngilizce öğretmeni arkadaşım Sedef Özmen ile Sonbahar Öğretmenler Sempozyumu (ATC) ve LTEN konferansında gerçekleştirdik. Branşım matematik olması dolayısıyla yine Kayhan Hoca’nın tavsiyesiyle farklı bir branştan arkadaşımızın geri bildirim vermesini özellikle tercih ettim. Hatta LTEN konferansında başka bir İngilizce öğretmeni arkadaşımız Ayşegül Liman Kaban dan da geri bildirim aldım. ATC’de aldığım geri bildirimlerden sonra LTEN deki sunum daha verimli miydi? Aldığım geri bildirime göre öyleydi. Bu güzel deneyim için Kayhan Karlı, Sedef Özmen ve Ayşegül Liman Kaban’a teşekkürler. Nasıl bir çalışma yaptığımızı ayrı bir blog yazısında detaylarıyla aktaracağım.
Kendi açımdan geribildirim ve değerlendirme konusunda hep bir kavram kargaşası yaşıyordum. Ne olduklarını bilsem de hem arkadaşlarıma hem öğrencilerime geri bildirim vermeye başlarken birden kullanılan dilin değiştiğini bu konuda daha özenli olmam gerektiğini hissediyordum. Bu konuda yine Kayhan Hoca’nın uyguladığı sadece olumlu geri bildirim alma ve iyi olduğumuz alanları geliştirerek diğer alanları daraltma fikri çok hoşuma gitmişti. İşte bu noktada Jo-Hari Window (Jo-Hari Penceresi) ile tanıştım.
Jo-Hari penceresi 1950 li yılların ortalarında Joseph Luft ve Harry Ingram tarafından geliştirilen ve kendi isimlerinin oluşturduğu ismi taşıyan bir model. Bu modeli özellikle kendi kişisel gelişiminizde ve iyi yönlerimizi güçlendirmek ve geliştirmek için kullanabilirsiniz. Ayrıca bu modelle kendinizde var olan fakat gün yüzüne çıkmamış yetenek ve davranışlarınızı keşfedebilir bunları da geliştirebilirsiniz.
Jo-Hari penceresi esasında kendi hakkımızda bildiklerimiz bilmediklerimiz, başkalarının hakkımızda bildikleri ve bilmedikleri üzerine kurulmuş şekildeki bibi bir matris.
Bu süreçte amaç kendimizi açarak, paylaşarak ve yapıcı geri bildirimlerle kendi arenamızı – kör alanlar, bilinmeyen alanlar ve saklı alanlarımızı daraltarak- genişletmek.
Bu matriste;
Kör Alan : Başka kişilerin hakkımızda bildikleri fakat bizim farkında olmadığımız ya da bilmediğimiz alan ve bilgileri içerir. Bu kişilerin vereceği yapıcı geri bildirimlerle kör alanlarımızı daraltabiliriz.
Saklı Alanlar : Bizim bildiğimiz fakat diğer kişilerle paylaşmadığımız alan ve bilgilerden oluşur. Kendimizi açığa vurarak saklı alanımızı daraltabilir arena mızı daha da genişletebiliriz.
Bilinmeyen alanlar : Kendi hakkımızda bizim de diğer kişilerin de bilmediği alan ve bilgilerden oluşmaktadır. Yapıcı geri bildirim, paylaşma ve kendimizi açarak bu alan da daralacaktır.
Arena : Kendi davranış ve motivasyonumuzla ilgili olarak hem bizim hem de diğer kişilerin bizim hakkımızda bildikleri alan ve bilgileri içerir. Kör alan, saklı alan ve bilinmeyen alanlar daraldıkça arenamız genişleyecektir.
Geri bildirim konusunda meşhur Yeşil Kuyruk hikayesi çok hoşuma gider;
Eğer bir kişi yeşil kuyruğunuz var diyorsa deli diyebilirsiniz, iki kişi aynı şeyi diyorsa bana komplo kuruyorlar diyebilirsiniz ama daha fazla kişi diyorsa o zaman dönüp bir bakarsınız…
Son söz olarak geribildirim konusunda katıldığım eğitimler ve okuduğum kitaplardan aklımda kalan son önemli noktalar şöyle ;
Geri bildirim
- Yapıcı olmalı,
- Değiştirilebilir bir davranış üzerine olmalı,
- Bir sınırı olmalı,
- Yanlış anlaşılmaya mahal vermemeli,
- Açık ve net olmalı,
- İleri bildirimli geri bildirim olmalı…
Bizi bir adım daha ileriye götürebilecek İleri bildirimli geri bildirim hakkındaki yazımızı da bir kaç arkadaşımla beraber tecrübelerimizi paylaşarak yazacağız…
Uğur MERT
Matematik Öğretmeni
Uğur hocam, daha dün akşam bu konu hakkında ayrıntılı düşünmüş ve johari penceresinden bahseden bir yazı yazmayı kafaya koymuştum ki, sizin yazınız tam bir sürpriz oldu benim için.
Kör alanlarla ilgili geri bildirim vermek sanırım en zoru. Karşı tarafı incitmeden bunu başarabilmek ayrı bir maharet istiyor. Kendi kör alanı geniş olan bir kişinin verdiği geri bildirim gerçekçi olamıyor ve karşıdaki kişi tarafından kabul görmüyor.
Bu nedenle mesleki gelişim uzmanlığındaki altı temel yaklaşımdan biri, kendinin farkında olmak; ikincisi de rol model olmak. Bir de geri bildirim almaya açık olmak var elbette. Geri bildirim almaya kendimiz açık değilsek, verme konusunda da sıkıntılar yaşıyoruz.
Bu konuya değinmeniz çok iyi olmuş. Sunumunuzu da çok merak ettim. Konuyla ilgili diğer yazılarınızı sabırsızlıkla bekliyoruz. Teşekkürler.