Duygusal bulaşma en basit anlatımıyla kişilerin veya grupların hissettiği hem pozitif hem de negatif duyguları, bilinçli veya bilinçsiz olarak etrafındaki başka insanlarında hissetmesine neden olan bir iletişim metodudur.
Örneğin, bebekler ve küçük çocuklar neye ihtiyaçları olduğunu anlatabilmek için bunu kullanırlar. İhtiyaç ve isteklerini anlatmak için ağlarken bakım veren kişiye duygusal bulaşma geçer. Bakım veren, bu olumsuz histen bir an önce uzaklaşmak ister ve çocuğu sakinleştirmek için gerekli olan her şeyi yapar.
Duygusal buluşmanın olduğu düşünülen alanlardan biri de okul ortamıdır!
Öğrenciler, birlikte bulundukları ortamda arkadaşlarıyla beraberken yaşadıkları coşku, mutluluk, hareketleri otomatik olarak duygusal buluşma aracılığıyla taklit etmeye başlar. Sınıfta olumlu veya olumsuz herhangi bir duygu durum gerçekleştiğinde bu duruma destek veren bir öğrenci dahi olsa diğer öğrenciler arasında duygusal buluşma yoluyla hızla sınıf atmosferine yayılabilir.
Örneğin, Hasan sınıf içinde yapılan etkinliği yetiştiremediği için kaygılanıp dile getirdiğinde birkaç arkadaşı daha bu durumdan etkilenip, etkinliği yetiştiremeyeceklerine dair duygusal bulaşma yoluyla kaygı oluşturabilirler.
Duygusal bulaşmaya başka bir örnek ise; öğretmenin derse bir etkinlik materyali ile gelmesi ve öğrencilerden birinin bu materyale heyecan ve coşku ile karşılaması verilebilir. Bu durumda, diğer öğrenciler materyale karşı nötr olsalar dahi sınıf arkadaşlarının coşkusunu gördüklerinde duygusal bir bulaşma aracılığıyla etkinlik materyalini aynı heyecan ve coşku ile karşılayabilirler.
Duygusal bulaşma sadece öğrenciler değil, öğretmenler arasında hatta öğrenciler ve öğretmenler arasında da gerçekleşebilir.
Örneğin; öğretmen dönemin başında ilk defa yeni bir sınıfa girdiğinde ve bu deneyimi olumsuz geçtiğinde, diğer öğretmen arkadaşlarına bu zorlu duygularını ve dersi yönetmekte nasıl zorluk yaşadığını aktarabilir. Bu olumsuz deneyimi duyan diğer öğretmenler, bahsedilen sınıf hakkında kendi deneyimlerinin de olumsuz olacağına dair bir kaygı ve önyargı oluşturabilirler. Burada öğretmenler arası duygusal bulaşma gerçekleşir.
Duygusal bulaşmaya başka bir örnek ise; öğretmenin derse bir etkinlik materyali ile gelmesi ve öğrencilerden birinin bu materyale heyecan ve coşku ile karşılaması verilebilir. Bu durumda, diğer öğrenciler materyale karşı nötr olsalar dahi sınıf arkadaşlarının coşkusunu gördüklerinde duygusal bir bulaşma aracılığıyla etkinlik materyalini aynı heyecan ve coşku ile karşılayabilirler.
Duygusal bulaşma sadece öğrenciler değil, öğretmenler arasında hatta öğrenciler ve öğretmenler arasında da gerçekleşebilir.
Yapılan araştırmalar hem pozitif hem de negatif duyguların çalışma ortamlarında hızla yayıldığını gösteriyor. İnsanlar, gruplar halinde çalışırken, bilinçli veya bilinçsiz olarak birbirlerinin duygularını “yakalar”. Ancak iyi haber şu ki, aynı araştırmalar duygusal bulaşmanın bilinciyle hareket eden pek çok çalışan ve liderin daha verimli bir üretim ortamı sağlamak için çaba sarf ettiğini ortaya koyuyor.
Unutulmamalı ki pek çok duygu insani ve işlevseldir. Tüm duyguları yaşamak için her birimizin alanlara ihtiyacı vardır. Konu okul, eğitim ve iş atmosferi olduğunda ise bu duygusal farkındalık bize bazı kazançlarıyla gelebilir. Sigal Barsade durumu şu şekilde örneklendiriyor:
“Olumlu duygu bulaşıcılığı aynı zamanda çalışan memnuniyetini ve takım çalışmasını arttırdığı, devamsızlık ve duygusal tükenmişliği azalttığı gösterilmiş olan, “dostça sevgi” ye dayalı bir işyeri kültürü oluşturmak için güçlü bir araçtır. Aynı şekilde olumsuz ruh hali bulaşıcılığı da uygulanabilir, ancak kısa süreli durumlara indirgenmelidir. Örneğin, bir takım lideri, takımı rakiplerine kaybettiğinde veya hedeflerini karşılamamışsa, ortak bir hayal kırıklığı veya öfke duygusu ortaya çıkarmak isteyebilir.”
Fakat, unutulmamalı ki kişiler kendilerini başkalarının yaşadıkları her duygunun içerisinde bulmuyorlar. Duygusal yansıtmalar, bir iletişim sisteminin parçasıdır ve insanlar duygularını sergileme ve bunlara tepki verme esnekliğini gösterebilir.
YÖM Okulları PDR Uzmanı
Uzman Psikolog Deniz Hazal Karabulut
